Fate of KuK Armored Trains/ Los CK pociągów pancernych

Przed wspomnianą reorganizacją roku 1917 Armia CK straciła oficjalnie jeden pociąg pancerny, kilka innych skreślono w 1917 roku z aktywnej służby. Nieznany jest los improwizowanych i wąskotorowych pociągów.

Pierwsze pociągi stracone przez KuK był improwizowanymi składami z lat 1914 oraz jeden ł zdobyty przez Rosję w 1915 roku w kapitulującym Przemyślu (jednak nic na jego temat nie wiadomo, nie był też żadnym pociągiem z oficjalnym numerem, bowiem ich los jest znany).

Z pozostałych pociągów:

Jugosławia zagarnęła pociąg numer III (typ MAV 1917)

Węgry IV, VII oraz wycofany w 1917  Nr XI (nowoczesny skład z wagonem motorowym konstrukcji Kapitana Schobera) wraz z elementami wycofanych I, VI, VII i VIII (połowa składu długiego VIII pozostała po reorganizacji).

Czechosłowacja: 28 października 1918 Wycofany w 1917 numer II oraz wagony z VI i VII.

Z wymienionych pociągów w krótkich walkach między Węgrami a Czechosłowacją, czesi zdobyli pociąg nr VII oraz prawdopodobnie wagon z pociągu VIII w sierpniu  1919 interweniując przeciw Węgierskiej Republice Rad.

Do końca nie ma pewności co dokładnie wpadło w ręce polskie – Według Wolfganga Sawodnego były to czynne pociągi III i VIII (jednak elementy numeru VIII przypisuje też Węgrom).

Zarówno pociągi II i VIII były dużymi pociągami typu MAV (czyli składały się z 2 wagonów artyleryjskich , 2 lokomotyw oraz wagony z ckmami każdy) tak więc możliwe, że Węgrom dostała się druga połowa starej VIII, Nie wiemy co się stało z drugą częścią starej III.

Już od stycznia 1918 działała w Krakowie tajna organizacja założona przez porucznika armii Austro Węgierskiej Antoniego Stawarza oraz kolejarza Jana Badziocha. - Polska Organizacja Dywersyjna. Składała się ona z Polskich żołnierzy stacjonujących w Krakowie pułków, harcerzy oraz kolejarz y i dezerterów ukrywających się w Krakowie. 30 Października na zebraniu ustalono, że 31 rozpocznie się rozbrajania Austro-Węgrów i przejmowanie miasta.

Mimo 12 tysięcznej załogi Krakowa 60 członkom organizacji Stawarza przy pomocy ludności Krakowa i harcerzy  udało się zdobyć bez walki koszary i cytadelę oraz  internować rozbrojona Austryjacką załogę..

Na 31 października zaplanowano także próbę zdobycia bocznicy kolejowej na Prokocimiu w której stacjonował Austryjacki pociąg pancerny. Oddziałowi dowodzonemu przez Badzioch udało się rozbroić strażnicę żandarmerii jednak pociągu, który wyruszył na patrol nie było na stacji. 1 listopada zlokalizowano pociąg i w krótkiej nocnej  walce otoczyła go i zdobyła grupa pod dowództwem Wojciecha Marszałka. Jedyną ofiarą tego starcia był Austro Węgierski dowódca pociągu, który odmówił złożenia broni.

Zdobyto:

Dwie lokomotywy pancerne MAV serii 377 (numery 377.117 oraz 377.402)

Dwa pancerne wagony artyleryjskie MAV (141164 oraz 141455)

Dwa wagony z ckmami MAV (140866 i 150060)

Według Dokumentów polskich zdobyto pociąg pancerny typu V lub ze składu 3 dywizjonu pociągów pancernych ( pod koniec wojny Austro-Wegrzy wprowadzili pionierskie łączenie pociągów we zdolne do wzajemnego osłaniania się dywizjony po 2 pociągi typu 1917)

(Sawodny twierdził, że w polskie ręce dostał się jeszcze jeden wagon z ckmami – jednak Polskie źródła milczą na ten temat).

By był to pojedynczy pociąg typu V występuje w nim nadprogramowy wagon z ckmami. Prawdopodobnie były to więc spięte dwa pociągi 3 dywizjonu.

Następnym razem – na ratunek : „Odsiecz” i narodziny „Śmiałego”

Before aforementioned reorganization in 1917 KuK lost officially lost single train (IX) More than half of trains were removed from active duty in reorganization and scattered at many train depots across Austro-Hungary. Fate of the improvised and small gauge trains (used in Bosnia) is unknown. Most of  early war improvised trains were lost in Galitzian war in 1914 and last one in besieged Przemysl.

In 1918 after collapse of Austro – Hungary:

Yugoslavia took number III (MAV 1917 type)

Hungary active trains No  IV, VII and removed from service in 1917  No XI (most modern but non standard train of Captain Schober construction with first independent motor wagon built in 1915)  and elements of old numbers I, VI, VII i VIII (probably half of old long MAV train).

Czechoslovakia: 28 October 1918 Czechs took old No II in Prague and wagons from z VI and VII.

In short Czechoslovakian intervention in red Hungary in August 1919 Czechs captured from Hungarians further train No, VII and elements of old No VII.

As to what exactly fell into the polish hands remain some mystery. According to Wolfgang Sawodny they were active trains No III and VIII. (Both III and VIII were large MAV trains consisting both of 2 Armored artillery cars, 2 armored MAV 377 locomotives and single machine gun car.) So probably parts of No VIII that fell in Hungarian hands was locomotive and armored artillery car of old long VIII, fate of remaining parts of old III remains unknown..

Since January 1918 secret organization of soldiers, rail workers, boy scouts  and hiding deserters was functioning in Kraków organized by lieutenant of KuK army  Antoni Stawarz and railman  Jan Badzioch. POD – Polish Diversion Organization  . At 30 October Stawarz decided to start disarming Austria-Hungarian occupants and take control of the city next day. In spite of 12 thousand soldiers stationing in Kraków citadel 60 man of Stawarz’s organization with mobilized citizens and few Czechs and Slovaks captured barracks and citadel without combat, and disarmed and interned whole KuK personnel.

Also at 31 October movement against train depot at Prokocim with stationing here Armored train was made. Rag tag unit of 80 rail workers and deserters  under command of Józef Badzioch disarmed Military police unit, but the train disappeared It was soon located at patrol and at night of 1 November surrounded by small unit under command of  Wojciech Marszałek (standard KuK train crew was  listed as 48 man and officer for single train – so it was probably close to 100 men in the train itself). Single casualty of that combat was Austro-Hungarian officer that refused to surrender

Poland took:

Two armored locomotives of MAV series 377 (numbers 377.117 and 377.402)

Two armored artillery cars of  MAV type (141164 and141455)

Two machinegun cars of MAV type (140866 and 150060)

According to polish documentation –or 3 Division of armored trains was captured ( Close to the end of the war KuK formed their trains it two train Divisions capable of mutual support. Division consisted of two trains after 1917 reorganization.

(Sawodny claims that there was one more armored wagon (machine gun car) that fell into polish hands but Polish sources are silent on that matter, and in situation of lack of everything and concrete armored trains it would be n asset worth mentioning if present).

I believe train described as 3^rd Division or type V train was in fact two trains of 1917 type (consistent with captured elements) combined and moving as one unit.

Captain Schober's modern armoured train - first motorwagon at the front/ Improwizowany pociag kapitana Schobera z pierwszym wpancernym wagonem motorowym z 1915.

 

 Next time – To the Rescue –“ Relief” and birth of  the “Śmiały”.